ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΟΥΝ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ
Γράφει η Ελένη Καρπούζα
Ποια είναι η πρώτη σου σκέψη βλέποντας αυτόν τον άνθρωπο; Την ίδια ερώτηση έκανα και στα παιδιά στην Κοινωνική και συναισθηματική μάθηση. Αλίμονο αν δεν αγγίζαμε το θέμα της εξωτερικής εμφάνισης σε μία εβδομάδα αφιερωμένη στη «Διαφορετικότητα»! Κι έχει πολύ ενδιαφέρον να συνειδητοποιήσουμε πόσο τα πρότυπα που μας κατακλύζουν από παντού έχουν επηρεάσει τα παιδιά ήδη από τη νηπιακή ηλικία.
Αρχικά, ήθελα να ελέγξω τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις των παιδιών για τους υπέρβαρους και παχύσαρκους ανθρώπους. Έδειχνα λοιπόν μία-μία τις εικόνες και άφησα τα παιδιά να εκφραστούν ελεύθερα. Εκείνα, χρησιμοποίησαν λέξεις, όπως «χοντρός», «παχουλός», «πολλά κιλά», «παχιά», «φαγάνα» και «χοντροκυρία», για να περιγράψουν τους εικονιζόμενους. Χαρακτηριστικές ήταν επίσης οι αυθόρμητες αντιλήψεις τους για τον τρόπο που απέκτησαν αυτά τα κιλά: «τρώει πολύ», «δεν τρώει υγιεινά», «τρώει πολλά γλυκά», «τρώει όλο χάμπουργκερ». Και φυσικά τα παιδιά ήταν σίγουρα ότι καθένας από τους εικονιζόμενους –ιδίως όσοι γυμνάζονταν– «θέλουν να αδυνατίσουν», «να χάσουν κιλά».
Ο μόνος θετικός χαρακτηρισμός που ακούστηκε ήταν της Δήμητρας που σχολίασε ότι η μία εικονιζόμενη «έχει όμορφο πρόσωπο». Κατά τα άλλα, οι λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν ήταν αρκετά αρνητικές, με αποκορύφωμα το «η Barbie και ο μεταλλαγμένος» για το ζευγάρι με τη διαφορά βάρους. Έχει επίσης ενδιαφέρον ότι στην περίπτωση ενός μαύρου υπέρβαρου ανθρώπου, τα παιδιά εστίασαν στο χρώμα του και στο γεγονός ότι φορούσε γυαλιά παρά στο βάρος του. Φαίνεται, λοιπόν, ότι όσο πιο ανοίκειο μάς είναι κάτι, τόσο πιο πολύ το προσέχουμε.
Αφού κατέγραψα στον πίνακα όλες τις λέξεις που αναφέρθηκαν, συνέχισα με ερωτήσεις: «Πόσο υγιείς και χαρούμενοι πιστεύετε ότι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Πόσο έξυπνοι ή πετυχημένοι σάς φαίνονται; Τους βρίσκετε ελκυστικούς;». Εκεί οι απόψεις ήταν πιο διασπαρμένες. Η πολιτική ορθότητα έχει επηρεάσει και πολλά από τα μεγαλύτερα παιδιά… Παρ’ όλα αυτά, κατά βάση τα παιδιά θεωρούσαν ότι δύσκολα οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι άνθρωποι μπορούν να είναι υγιείς, ευτυχισμένοι και πετυχημένοι.
Γιατί όμως μας ξενίζουν τόσο οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι άνθρωποι; Εδώ ήταν που ήθελα να δείξω στα παιδιά ότι αυτό δεν ίσχυε πάντα… Υπάρχουν περιπτώσεις στην ιστορία που ένα αδύνατο σώμα δεν θεωρούταν τόσο ελκυστικό όσο σήμερα. Η μόδα αλλάζει και μαζί της και τα πρότυπα.
Παρουσίασα λοιπόν εικόνες τού τότε σε αντιπαραβολή με το τώρα: ηθοποιοί, αθλητές, μοντέλα, παιδικές κούκλες… Είδαμε επίσης τις διαφορές προτύπων εδώ και αλλού, όπως σε περιπτώσεις χορευτών και παλαιστών. Οι διαφορετικές αυτές εικόνες ξάφνιασαν και ξένισαν τα παιδιά. Τα έκαναν όμως να συνειδητοποιήσουν ότι και οι υπέρβαροι άνθρωποι μπορεί να είναι πετυχημένοι, ευτυχισμένοι, όμορφοι.
Και καταλήξαμε στο ότι το πάχος μπορεί σαφώς να οφείλεται σε κακή διατροφή και ελλιπή άσκηση. Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που μπορούν να παίξουν ρόλο: ασθένειες σωματικές, όπως ο διαβήτης, οι διαταραχές του θυρεοειδούς και η νόσος του Crohn, αλλά και ψυχικές, όπως η κατάθλιψη. Κι ίσως αυτό το μάθημα να αποτέλεσε για κάποιους ένα μικρό λιθαράκι στην αναδιαμόρφωση των εικόνων που έχουν για το σώμα και στη δικαιότερη αντιμετώπιση των υπέρβαρων και παχύσαρκων ανθρώπων από την κοινωνία μας.
