ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Γράφουν η Ελένη Καρπούζα και ο Στέφανος Σαφούρης
Σκέψου να μην έχεις χέρια. Ή να μην μπορείς να περπατήσεις και να κάθεσαι σε αναπηρικό αμαξίδιο. Ή να σου έχουν κόψει το πόδι. Τρομάζεις και μόνο στη σκέψη; Δεν είναι κάτι παράξενο. Η όψη της αναπηρίας συχνά προκαλεί έκπληξη, λύπηση, ακόμη και αποστροφή. Κάποια στιγμή αυτό πρέπει να αλλάξει. Μια καλή αρχή είναι η εξοικείωση των παιδιών από τις μικρές ηλικίες, ώστε να βλέπουν τα άτομα με αναπηρία ως ισότιμους ανθρώπους με ορισμένους περιορισμούς κι όχι σαν ιδιαίτερους ανθρώπους που πρέπει να λυπούνται ή να θαυμάζουν.
Όταν μιλάμε για την αναπηρία, οποιαδήποτε βιωματική δράση και να κάνουμε, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να μπούμε ακριβώς στη θέση των ανθρώπων αυτών. Μπορούμε όμως να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους ζωή, ώστε να τους την κάνουμε λίγο πιο εύκολη. Κι αυτό στις μικρές ηλικίες, για να είναι αποτελεσματικό, μπορεί να γίνει μόνο βιωματικά.
Έτσι, στην Κοινωνική και συναισθηματική μάθηση είδαμε ορισμένα βίντεο που μας βοήθησαν αβίαστα να καταλάβουμε ότι τα άτομα με αναπηρία χαίρονται, λυπούνται, θυμώνουν, φοβούνται όπως κάνουμε κι εμείς. Τους αρέσει να παίζουν και να περνάνε καλά όπως αρέσει και σ’ εμάς. Κυρίως χρειάζονται φίλους όπως χρειαζόμαστε κι εμείς.
Στο Arts ‘n’ Crafts τα παιδιά δοκίμασαν τον εαυτό τους σε διαφορετικό τρόπο ζωγραφικής. Τοποθέτησαν τον μαρκαδόρο τους στην εσωτερική πλευρά του αγκώνα (σαν να μην είχαν ολόκληρο χέρι) και προσπάθησαν να σχεδιάσουν κάτι απλό. Κατά την διαδικασία αυτή, κατέβαλλαν μεγάλη προσπάθεια για να έχουν ένα αποτέλεσμα που τους ικανοποιεί στα δικά τους μάτια. Όπως είναι φυσικό, πολλές από αυτές τις ζωγραφιές χρειάζονταν την χρήση της μαντικής, ώστε να βρούμε τι ακριβώς απεικονίζουν.
Στην Κιναισθητική Αγωγή προσπαθήσαμε να κάνουμε καθημερινά πράγματα μόνο με ένα χέρι – και όχι με το καλό μας, με το άλλο! Να βάλουμε τα παπούτσια μας, να δέσουμε τα κορδόνια μας (όσοι άτυχοι είχαν), να φορέσουμε τα μπουφάν μας. Να μοιράσουμε χαρτιά και να γράψουμε σε αυτά – κι ας μην κάναμε καλά γράμματα. Να ετοιμάσουμε το κολατσιό μας – το άνοιγμα μπουκαλιών και βάζων αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση και χρειάστηκε συνεργασία με τους υπόλοιπους ή ταυτόχρονη χρήση ποδιών-χεριού.
Επειδή όμως τα παιδιά βιώνουν συχνά τέτοιες δράσεις σαν πρόκληση, το στοίχημα ήταν να βιώσουν τη δυσκολία στο παιχνίδι. Ως τελική δοκιμασία λοιπόν διαλέξαμε να παίξουμε μήλα με ένα χέρι! Εκεί κι αν δυσκολευτήκαμε! Κι ύστερα προβληματιστήκαμε: Πόσο δύσκολο ήταν να κάνουμε όλες αυτές τις καθημερινές δραστηριότητες με ένα χέρι; Τι θα γινόταν αν δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουν κανένα χέρι; Τι προβλήματα θα αντιμετωπίζαμε αν καθόμασταν σε αναπηρικό αμαξίδιο ΚΑΙ δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουν τα χέρια μας;
Στο Παιχνίδι ρόλων τα παιδιά έγιναν δημοσιογράφοι. Προσπάθησαν να σκεφτούν ερωτήσεις που θα ήθελαν να κάνουν σε ένα άτομο με κινητική αναπηρία. Ο/η παιδαγωγός θα έπαιζε το άτομο αυτό. Έτσι, τα παιδιά έπαιρναν ένα-ένα το μικρόφωνο και έκαναν τις ερωτήσεις τους, οι οποίες καταγράφονταν από τον/την παιδαγωγό. Σκοπός της καταγραφής αυτής ήταν η αξιοποίησή τους κατά την επίσκεψη του κ. Δημήτρη Αντωνίου στο χώρο του σχολείου μας. Γιατί, πώς θα εξοικειωθούμε με την αναπηρία, αν δεν γνωρίσουμε έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε αναπηρικό αμαξίδιο; Πώς θα καταλάβουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει αν δεν μιλήσουμε μαζί του;
Ο Δημήτρης Αντωνίου είναι ένας άνθρωπος ξεχωριστός. Στα δεκάξι του χρόνια ένα πολύ σοβαρό τροχαίο τον καθήλωσε σε αναπηρικό αμαξίδιο. Στα είκοσι οκτώ του χρόνια μάχεται καθημερινά για έναν καλύτερο κόσμο, έναν κόσμο με οδική ασφάλεια, έναν κόσμο που θα αποδέχεται και θα διευκολύνει τους ανθρώπους με αναπηρία. Τα παιδιά είχαν πολλά να ρωτήσουν: πώς έγινε το ατύχημα, πώς ένιωσε μετά, πώς το ξεπέρασε, πώς είναι η καθημερινότητά του, πώς τον αντιμετωπίζουν οι άλλοι άνθρωποι… Πρώτη φόρα έμειναν ήσυχα για τόση πολλή ώρα και παρακολουθούσαν με τόση πολλή προσοχή και περιέργεια.
«Εγώ, κυρία, δεν είχα ξαναδεί κάποιον ανάπηρο» μας είπε μετά, που συζητήσαμε λίγο, η επτάχρονη Ελένη. Να που ήρθε η στιγμή! Όταν τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την αναπηρία με τρόπο που τους βοηθάει να καταλαβαίνουν τα συναισθήματα, τις δυσκολίες αλλά και τις δυνατότητες που έχουν αυτοί οι άνθρωποι, μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο μέλλον…